Johannes Stradanus (Jan van der Straet)
“Sculptura in Aes”: de uitvinding van de kopergravure
(uit de reeks Nova reperta)
Kopergravure
(ca. 1590)
Koninklijke Bibliotheek van België (KBR), inv. S.I 1532
Dankzij de prentkunst konden afbeeldingen op grote schaal worden verspreid. De werkplaats en drukkerij van een kopergraveur staan in deze prent centraal. Stradanus toont in de voorgrond hoe prentmakers het koper graveren, verwarmen, ininkten en schoonvegen. Links en achteraan in de compositie worden de ingeïnkte platen in grote oplages gedrukt. Linksachter hangen de verse afdrukken te drogen.
Johannes Stradanus (Jan van der Straet)
“Impressio Librorum”: de uitvinding van de boekdrukkunst (uit de reeks Nova reperta)
Kopergravure
(ca. 1590)
Koninklijke Bibliotheek van België (KBR), inv. S.I 1445
Deze prent verschaft inzicht in de activiteiten van een zestiende-eeuwse boekdrukkerij. Stradanus brengt de verschillende stadia van het productieproces van een boek levendig in beeld: van de aanvoer van papier in de achtergrond en het letterzetten links tot het persen, drogen en controleren van de drukken rechts. Dankzij de boekdrukkunst konden teksten op een ongeziene schaal worden verspreid.
Eind zestiende eeuw verscheen in Antwerpen de Nova reperta, een ambitieuze reeks gravures waarin kunstenaar Johannes Stradanus (1523-1605) terugblikt op de belangrijkste ontdekkingen en innovaties van zijn tijd. Aan bod komen nieuwe technologieën, zoals de uitvinding van het mechanisch uurwerk, de stijgbeugel en de bril, maar bijvoorbeeld ook de zogeheten ontdekking van Amerika door Amerigo Vespucci (1454-1512). Stradanus toont verder hoe het ontstaan van de boekdrukkunst en de kopergravure ongeziene informatierevoluties hebben teweeggebracht: nooit eerder konden tekst en beeld op zo grote schaal worden verspreid. De Nova reperta brengt op prachtige wijze in kaart hoe dergelijke vernieuwingen de wereld veranderen; tegelijkertijd illustreert de reeks de uitdagingen en onzekerheden van de toekomst. Ook vandaag staan wij voor een ware informatierevolutie: big data en mondiale connectiviteit zijn niet meer uit de wereld weg te denken. Deze gewijzigde context dwingt KBR om na te denken over haar huidige plaats en toekomstige positie in de maatschappij. Wat is de impact van nieuwe computertechnologieën op de werking van de nationale bibliotheek van België? Welke rol zal zij spelen in een steeds mondialer en digitaler wordende samenleving? Wat zijn de publicaties van de toekomst? KBR bouwt de komende jaren verder aan de bibliotheek van de toekomst. Ze past zich aan aan de technologische ontwikkelingen en herdenkt haar organisatie in het ruimere kader van de maatschappelijke evolutie. Ze geeft een eigentijdse invulling aan haar historische opdrachten.
